ак

ак
I 1. прил.
1)
а) бе́лый, бе́лого цве́та (снег, мел, порошок, бумага, облака); бело-

ак яулык — бе́лый плато́к, плато́к бе́лого цве́та

ак чәчәкләр — бе́лые цветы́

ак канатлы — белокры́лый (о птицах), с бе́лыми кры́льями

ак түшле — белогру́дый (о стрижах)

ак йонлы — белошёрстый; покры́тый бе́лой ше́рстью

тасманың агы да, карасы да бар — есть и бе́лая, и чёрная ле́нты

ак эт, кара эт - бары да эт прост.(посл.) что бе́лый, что чёрный - всё еди́но пёс; что бе́лый пёс, что чёрный - все одина́ковы

б) спец. бе́лый (мёд, пешка, флаг)

аклар белән уйнаучы шахм. — игра́ющий бе́лыми фигу́рами

в) бе́лый, све́тлый (лицо, кожа человека, волосы, брови и голова детей или молодых людей); седо́й, поседе́лый (волосы, брови, голова старого человека); в сочет. бело-; светло-; седо-; бе́лый, све́тлый (чем)

ак битле — белоли́цый, светлоли́цый; бе́лый (све́тлый) лицо́м

ак мыеклы — белоу́сый; светлоу́сый; седоу́сый

ак булмаса да, пакь булсын — (посл.) пусть бу́дет не све́тлым (бе́лым), но чи́стым (све́жим)

г) бе́лый, бле́дный, побеле́лый (о лице, рубце, коже, теле нездорового человека); бесцве́тный; в сочет. бледно-; бело-

ак маңгайлы — белоло́бый, бледноло́бый

ак чырайлы — бледноли́цый, белоли́цый

ак яңаклы — бледноко́жий; белощёкий

3) чи́стый, незагрязнённый
4) перен. све́тлый, ра́дужный (о мечте, думах, намерении, пожелании, перспективе, жизни, днях)
5) ист.
а) бе́лый, белогварде́йский (офицер, десант, террор); в сочет. бело-

ак армия — бе́лая а́рмия

б) в знач. сущ. аклар бе́лые, белогварде́йцы, беляки́ || белогварде́йский
2. сущ.
1) бе́лое, све́тлое; бе́лая (све́тлая) мате́рия (ткань)

акка төрү — заверну́ть в бе́лое (бе́лую мате́рию)

актан киенү — одева́ться в бе́лое

актан киенеп йөрү — ходи́ть в бе́лом; одева́ться в бе́лое (све́тлое)

күлмәкне актан тектерү — сшить пла́тье из бе́лой мате́рии

2) бе́лая (све́тлая, белёсая) то́чка (пятно́, поло́ска, узо́р, цвет), подпа́лина

атның маңгай йонындагы ак — подпа́лина в ше́рсти на лбу у коня́

- ак аракы
- ак аш
- ак аю
- ак әнис
- ак әрем
- ак багалма
- ак балчык
- ак балык
- ак башлы
- ак бәкәлле
- ак билет
- ак билетка калу
- ак билетлы
- ак битле
- ак болыт
- ак бөртек
- ак бөртекләр
- ак булып күренеп тору
- ак буяу
- ак гвардия
- ак гөмбә
- ак дельфин
- ак дулкын
- ак ипи
- ак икмәк
- ак ит
- ак ишек
- ак йогу
- ак йон
- ак йорт
- Ак йорт
- ак йөгерү
- ак йөзле
- ак каз
- ак канлылык
- ак каплан
- ак карлыган
- ак кәбестә
- ак келәт
- ак кеше
- ак корт
- ак көртлек
- ак кунык
- ак кургаш
- ак кушу
- ак куян
- ак күбек
- ак күбәләк
- ак ләкләк
- ак май
- ак мәрмәр
- ак мәтрүшкә
- ак мунча
- ак мүк
- ак он
- ак өй
- ак өрәңге
- ак сакаллы
- ак самовар
- ак сызык
- ак таш
- ак тәнле
- ак торна
- ак төк
- ак төкләр
- ак төлке
- ак төн
- ак төнбоек
- ак төс
- ак тукранбаш
- ак түшле сусар
- ак чәч
- ак чәчләр
- ак чәчле
- ак чәчәк
- ак черек
- ак чыршы
- ак чыршылык
- ак чыршы урманы
- ак шигырь
- ак эмигрант
- ак эмигрантлар
- ак як
- акка буялу
••

ак белән караны аермау (күрмәү, белмәү) — см. акны-караны аермау

акны карадан аермау — см. акны-караны аермау

актан караны аермау — см. акны-караны аермау

ак (та) дими, кара (да) дими; ак димәстән, кара димәстән — ни сло́ва не говоря́, ни с того́ ни с сего́

ак җеп белән тегелгән (типчелгән, җөйләнгән) — книжн. ши́то бе́лыми ни́тками

ак күбек булган, ак күбеккә баткан (төшкән, манчылган) — весь в мы́ле (белой пене), весь взмы́лен (конь)

ак күмәч белән ашарлык — с хле́бом (калачо́м) мо́жно есть (о здоровом воздухе), хоть с хле́бом ешь; нама́жь на хлеб и ешь

ак өстенә кара белән — см. акка кара белән

ак тәүбә, кара тәүбә — три́жды зарека́юсь (зарёкся); бо́льше ни-ни́

ак флаг күтәрү — поднима́ть (подня́ть, вы́кинуть, вы́бросить, вы́вести) бе́лый флаг

акны кара дию — называ́ть/назва́ть бе́лое чёрным; выдава́ть/вы́дать чёрное за бе́лое; обеля́ть/обели́ть (что)

актан ак, судан пакь — обычно ирон. а́нгел непоро́чный (букв. беле́е бе́лого и чи́ще воды́)

- ак җәймә
- ак карга
- ак кием
- ак куллы
- ак кул
- ак куллылык
- ак күмер
- ак күңелле
- ак күңел
- ак нокта
- ак палас
- ак патша
- ак сөяк
- ак сөякле
- ак сөякләр
- ак су
- ак тап
- ак тун
- ак урын
- ак чаршау
- ак чәүкә
- ак чикмән
- ак эш
- ак юл
- ак юрган
- ак яка
- ак якалы
- акка кара белән
II сущ.
1) бело́к

күкәй агы — яи́чный бело́к, бело́к яйца́

2) обычно агы бело́к (глаза)

күз агындагы кызыл җепсел тамырлар — кра́сные прожи́лки на белка́х глаз

3) бельмо́ (на глазу)

бер күзенә ак төшкән — у него́ бельмо́ на (одно́м) глазу́

4) разг. бе́лая (во́дка)

ике шешә ак — две буты́лки бе́лой

5) мед. бе́ли (ед. нет)

ак килү — появле́ние бе́лей

6) бель (болезнь у растений)
7) акка на́бело (переписать черновики)

баштан ук акка язу — писа́ть сра́зу на́бело

- ак төшү
- акка күчерү

Татарско-русский словарь, 56000 слов, 7400 фразеологических выражений. - Институт языка, литературы и искусства им. Г. Ибрагимова. 2007.

Игры ⚽ Поможем решить контрольную работу
Синонимы:

Полезное



Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»